AKAR (MİTE) ALERJİSİ OLANLARIN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER
Ev tozu akarları eklem bacaklılar ailesinden olup gözle görülemeyen ancak mikroskopla seçilebilen küçük canlılardır. Ev akarı, toz akarı yada mite dediğimiz bu canlılar 0.2-0.3 mm boyutunda, gözleri görmeyen, 8 kancalı mikroorganizmalardır (artropottur).
Akarlar insan derisinden dökülen artıklarla beslenirler. Bu nedenle halılarda ve yatak örtülerinde sıkça bulunurlar. Ev tozlarına karışan bu böceklerin atıklarının nefesle alınması, deri ve göze teması ile alerjik kişide, kaşınma, hapşırma, öksürük hışıltı ve nefes darlığı oluşabilir. Bu duruma ev tozu akar alerjisi diyoruz. Ev tozu akarları alerjik astım bronşite yol açabildiği gibi alerjik nezleye de neden olabilmekte; çoğu zaman solunum sistemi bir bütün olarak tutularak alerjik astım ve alerjik nezle bir arada görülmektedir.
Ev Tozundan Korunma Önlemleri Şart !
Alerjik solunum yolu hastalıklarının tedavisinde ana hedef hastanın çevresindeki ev tozu akar miktarını en aza indirmektir. Bu yönde ev içinde alınması gereken bir dizi önlem vardır. Bu önlemlerin içinde en önemlisi evden halıların kaldırılmasıdır. Dokuma halılar, ister elde ister fabrikada dokunmuş olsun, ister sentetik isterse yün olsun, ev tozu akarları için önemli bir yaşam alanı oluşturmaktadır. Akarlar bakteri değildir. O nedenle anti-bakteriyel halılar ev tozu akarından korumaz. Halının anti-alerjik olarak tanıtılması da doğru değildir, çünkü halının yapıldığı malzeme değil, halının akarlar için barınma alanı olarak, varlığı sorun teşkil etmektedir.
Ev Tozu Alerjisinde Hava Temizleyiciler Fayda Etmez !
Ev tozu akar parçacıkları ağır olduğundan uzun süre havada asılı kalamazlar. Yerde yürürken havalanır, yürüyen kişinin solunum sistemine ulaşır ve sonra hızla yere geri çökerler. Bu nedenle bu parçacıkların uzaklaştırılmasında hava temizleyiciler fayda sağlamaz. Halıları yerde dururken elektrik süpürgesiyle yıkamak alerjenin uzaklaştırılmasına fayda sağlamadığı gibi bir de halıyı nemlendirerek akarların daha fazla yaşamasına neden olur. Buharlı temizlik robotları yüksek ısıyla akarları öldürür; ancak dışkı parçacıklarını uzaklaştırmada yetersiz kalır.
Ev Tozundan Korunmanın Tek Yolu, Halıları Kaldırmak
Sonuç olarak; ev tozu akarı alerjisi olan çocuk ve yetişkinlerin akarlardan uzak durmalarının tek yolu halıların kaldırılmasıdır. Halı yerine çamaşır makinesinde yıkanabilecek ince örgü kilimler kullanılmalıdır. Kilimler 60 derecede yıkandığında hem ev tozu akarları ölür; hem de akarların dışkı parçacıkları suyla uzaklaştırılmış olur. Altmış derecede yıkanmaya uygun olmayan kilimlerin 40 derecede yıkanması ve hasta odası dışındaki alanlarda kullanılması mümkündür.
Bilinçsizce Ev Havasını Nemlendirmek Doğru Değil !
Ev tozu akarları nemli iklimlerde ürerler. Ev içi nem oranının %50’yi geçmemesinin sağlanması gerekir. Bazı evlerde kalorifer nedeniyle hava çok kuru olabilir. O zaman bir nem ölçer yardımıyla nemin derecesini belirleyip kalorifer peteklerine su koyarak veya buhar aletleri kullanarak ev içi nem artırılabilir. Ancak ev içi havasının nemi %50’den yüksek ise o zaman bu tip nem artırıcı önlemler yerine nemi giderici girişimler söz konusu olacaktır. Bu yönde ev içi havasının nemini alıp suya çeviren nem giderici aletler kullanılabilir.
HEPA Filtreli Elektrik Süpürgeleri Etkili
Ev içinde temizliğin HEPA filtreli özel süpürgelerle yapılması gerekir. Koltukların üzerinin de bu makinelerle alınması ev tozu maruziyetini azaltacaktır. Ev temizliği yapılırken süpürgenin arkasından çıkan havadaki ev tozu akar miktarının ne oranda azaldığı sorgulanıp elektrik süpürgesi öyle satın alınmalıdır.
Yatak Yorgan Yastık İçin Alerji Kılıfı Kullanılmalı
Ev tozu önlemlerine önemli katkıda bulunacak bir diğer girişim de akarları geçirmeyen yatak yastık yorgan kılıflarının kullanılmasıdır. Yapılan çalışmalar akar temasının en fazla yatak yorgan ve yastıktan gece uyku sırasında geliştiğini göstermektedir. Alerji kılıfları yatak, yorgan, yastıktaki akarların kişiye geçişini engellemektedir. Bu kılıflar çok sıkı dokunmuş özel pamuklu kumaşlardan yurtdışında üretilmekte ve ülkemize ithal edilmektedir.
Akarları ne öldürür?
Yatak takımlarında yıkanabilir battaniye ve yatak örtüleri tercih edilmeli ve yatak takımları her hafta yüksek ısıda yıkanmalı. Bu çamaşırları 60 ºC üzerindeki ısılarda yıkamak hem allerjeni uzaklaştırır, hem de akarları öldürür. Halılar ve içi doldurulmuş oyuncaklar da akarlar için en uygun barınma ve çoğalma ortamıdır.
TAM KORUNMA İÇİN:
- Evinizi sık sık havalandırın (Kuru havada, özellikle nem oranı %50’nin altına indiğinde ev tozu akarlarının hiçbiri yaşayamaz).
- Buhar makinelerini kesinlikle kullanmayın.
- Evin herhangi bir yerinde sıvı kaçağı varsa tamir edin.
- Yatak takımlarınızı haftada en az bir kez değiştirin ve yıkayın.
- Akarların yaşamsal alanlarını azaltın.
- Ev tozu akarları her türlü kumaş türünde yaşayabilirler. Özellikle yatak, yastık, yorgan, halı, kalın kumaşlı perde ve mobilya gibi üzerinde çok kolay toz tutabilen ev eşyalarında yüksek oranda bulunurlar. Kullanılan yatak, yastık ve yorgan yün, kaz tüyü veya kuştüyü olmamalı, mümkünse akar geçirmeyen tıbbi özel kılıflarla kaplanmalıdır.
- Halıyı mümkünse kaldırın. Kaldırılamıyorsanız boydan boya yün halı yerine küçük ince bir kilim kullanın.
- Kalın veya ağır perde yerine ince tül veya stor perde tercih edin.
- Odada mümkün olduğunca az eşya bulundurun. Kitap, biblo, oyuncak gibi eşyaları kapalı dolaplarda muhafaza edin. Akarların yoğun olarak yaşayabileceği peluş ve tüylü oyuncakları uzaklaştırın.
- Haftada en az bir kez yüksek vakumlu veya HEPA filtreli bir elektrik süpürgesi ile tüm odayı temizleyin. Temizlik sırasında alerjik birey odada bulunmamalı, temizlik sonrası hafif nemli bir bezle eşyaların tozu alınmalıdır.
- Elektrik süpürgesi ile ev tozu akarı alerjenleri uzaklaştırılabilir. Ama yaşayan akarlar ortadan kaldırılamaz. HEPA filtrasyon yöntemi ile ev tozu akarlarının dışkıları süpürgenin torbasında kalır.
- Evde ve özellikle yatak odasında evcil hayvan bulundurmamaya özen gösterilmelidir.
Ev tozu akarlarına maruziyeti azaltmaya yönelik yöntemlerin hepsinin bir arada uygulanması esas olarak korunma sağlar.
